Geplaatst op: juni 5, 2025
Dat bewegen goed is voor kinderen, weten we allemaal. Het helpt tegen overgewicht en stimuleert de motoriek. Maar wat als beweging nog veel méér voordelen heeft dan dat? De methode Rhythmic Movement Training International (RMTi) koppelt ritmische bewegingen aan hersenontwikkeling. Deze aanpak beweert dat bepaalde ritmische bewegingen neurologische paden in de hersenen stimuleert. Bij de opleiding tot pedagogisch medewerker bij Drenthe College zijn ze er zeer enthousiast over. Ze hebben RMTi geïntegreerd in het lesprogramma.
Waarschijnlijk heb je als pedagogisch medewerker nog nooit gehoord van RMTi. Toch is deze op beweging gebaseerde reflexintegratie methode best gebruikelijk in landen als Amerika en Australië. In Nederland is deze methode, die ooit is ontworpen in de jaren zeventig, veel minder bekend. Toch komt hier langzaam verandering in.
Een paar maanden geleden volgden een aantal docenten van het Drenthe College een driedaagse scholing over RMTi bij Fleur Giesen van Opleidingscentrum Breincentrum. Ze waren er zeer enthousiast over en gaan deze vrij nieuwe kennis nu integreren in de lessen. Marissa Suelmann-Bol is een van de docenten van de BBL-opleiding tot pedagogisch medewerker. Waarom ze zo enthousiast is? ‘Ik wist wel dat baby’s bij de geboorte bepaalde overlevingsreflexen hebben, maar ik had geen idee dat dit zo lang zou kunnen doorwerken. Er is echt een hele nieuwe wereld voor mij opengegaan.’
Reflexen? Neurologische paden? Het klinkt allemaal wat ingewikkeld. Daarom vroegen we Fleur Giesen om meer uitleg. Fleur is oprichter van Opleidingscentrum Breincentrum, RMTi-instructeur en specialist in leer- en gedragsontwikkeling bij kinderen.
Ze legt uit: ‘Als een baby net geboren is, maakt hij impulsieve, ongecoördineerde bewegingen. Deze bewegingen worden reflexen genoemd. Deze reflexen zijn aanwezig omdat het zenuwstelsel nog niet rijp genoeg is om zelfbewuste bewegingen uit te voeren. Reflexen zijn onwillekeurige reacties op stimuli zoals geluid, aanraking, licht en een veranderende lichaamshouding.’
Reflexen zijn van levensbelang voor een baby en bepalen volgens Fleur een groot deel van zijn handelen.
‘Zo heeft de Babkin reflex net na de geboorte zijn hoogtepunt,’ vertelt ze. ‘Om de baby te helpen bij het drinken. Als er in beide handpalmen wordt gedrukt gaat de mond open, de tong kan naar buiten komen en het hoofd en de armen buigen.’
Een aantal van deze reflexen zijn volgens Fleur ook al in de baarmoeder aanwezig. ‘Denk bijvoorbeeld aan de schopjes die een kindje daar al maakt.’
Fleur legt uit dat de reflexen, als alles goed gaat, na de geboorte langzaam transformeren naar bewuste, ritmische en gecoördineerde bewegingen, doordat het centrale zenuwstelsel verder rijpt. ‘Posturale- en houdingsreflexen nemen het over. Zo leert een kind om te zitten, kruipen, staan en lopen. Rond het derde jaar zouden al die reflexen helemaal geïntegreerd moeten zijn, zodat het lichaam soepel en in balans kan bewegen.’
Volgens Fleur is het niet vanzelfsprekend dat alle reflexen goed worden geïntegreerd. ‘Neem bijvoorbeeld de Spinal Galant reflex. Dit is een reflex die de baby helpt om tijdens de bevalling met zijn lijfje mee te bewegen als hij door het geboortekanaal komt. Maar als een baby bijvoorbeeld met een keizersnede, vacuümpomp of veel te vroeg is geboren, krijgt die reflex misschien niet de kans om goed te integreren. Later kan dit bijvoorbeeld invloed hebben op het leren omrollen of kruipen.’
Daarnaast kan een niet geïntegreerde Spinal Galant reflex volgens Fleur bijvoorbeeld leiden tot overgevoeligheid in de lendenstreek. ‘Dit betekent dat het kind moeite kan hebben met het dragen van een riem, of bijvoorbeeld in de klas niet stil kan zitten. Het voortdurende bewegen kan de concentratie verstoren en wordt soms verward met ADHD.’
Volgens Fleur kunnen niet goed geïntegreerde reflexen ook invloed hebben op het leren van andere vaardigheden, zoals lezen en schrijven. ‘Een niet geïntegreerde Spinal Galant reflex kan bijvoorbeeld problemen geven met de auditieve verwerking. Een goede auditieve analyse en synthese is natuurlijk heel belangrijk bij het leren lezen. ‘
Volgens Fleur kan RMTi helpen om deze reflexen weer goed te integreren. ‘Bij deze methode worden ritmische en isometrische bewegingen ingezet die gebaseerd zijn op de bewegingen die baby’s van nature maken. Ze maken natuurlijk een hele reis van draaien, omrollen, tijgeren, zitten, kruipen, staan naar lopen. Als een baby voor het eerst gaat kruipen, dan zie je soms dat dit kind eerst op handen en knieën van voor naar achteren beweegt. Door deze- en andere bewegingen doormiddel van oefeningen na te doen, wordt het zenuwstelsel van het kind geholpen om deze reflexen alsnog goed te integreren. Dit zorgt voor een betere motorische, sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling. Dankzij deze bewegingen wordt het zenuwstelsel namelijk gestimuleerd om de verbindingen in de hersenen te optimaliseren en te versterken.’
Fleur vertelt dat de sleutel in de opbouw van neurale paden myeline is. ‘Een witte stof die zenuwverbindingen in de hersenen omhult en zorgt voor snellere informatieoverdracht. Reflexintegratie activeert geblokkeerde of nog niet goed aangelegde verbindingen tussen zenuwcellen. Hierdoor kan de informatie sneller en efficiënter doorgegeven worden via de natuurlijke paden, in plaats van via inefficiënte compenserende zijpaden. Reflexen spelen een cruciale rol in dit proces, zowel voor als na de geboorte. Ze zorgen voor de beweging die nodig is om synaptische verbindingen en myelinisatie te stimuleren.’
Volgens Fleur helpt dit niet alleen bij motorische vaardigheden, zoals zitten of lopen, maar ook bij het leren. ‘Doordat de reflexen beter geïntegreerd raken, verbetert de samenwerking tussen lichaam en brein, wat de concentratie, coördinatie en informatieverwerking vergemakkelijkt.’
Tot zover dus RMTi en de reflexen, maar wat wil het Drenthe College hiermee? Docent Marissa legt uit: ‘Het is niet de bedoeling dat we onze studenten gaan opleiden tot Reflexintegratie Behandelaars. We willen ze in de les alleen bewust maken van de reflexen die er zijn en welke invloed ze hebben op het zenuwstelsel van kinderen.’
Volgens Marissa kunnen ze hier in hun toekomstige werk als pedagogisch medewerker veel baat bij hebben. ‘Pedagogisch medewerkers kunnen op die manier bepaalde signalen bij kinderen gaan herkennen. Stopt een van de peuters alles nog in zijn mond als een baby? Of heeft hij moeite met evenwicht bewaren op een loopfiets?
Fleur vult aan: ‘Ook kunnen ze gaan letten op de motorische mijlpalen van kinderen. Slaan ze het kruipen over of zetten ze zich bij het tijgeren met één been af? Dit zijn vaak compensaties van niet geïntegreerde reflexen. Deze mijlpalen zijn belangrijke indicatoren in de vroege ontwikkeling, waardoor je eventuele problemen in de neurologische groei vroeg kunt herkennen.’
Als pedagogisch medewerkers dit soort signalen gaan herkennen, kunnen ze dit met ouders bespreken. Een RMTi Reflexintegratie Behandelaar kan dan vervolgens kijken of er inderdaad nog reflexen actief zijn en met het kind aan de slag om de reflexen alsnog te integreren.’
Het is volgens Marissa namelijk niet de bedoeling dat pedagogisch medewerkers zelf oefeningen met de kinderen gaan doen. ‘De bewegingen die je het kind laat maken, zien er vrij simpel uit, maar je moet er toch een gedegen opleiding voor hebben gevolgd.’
Hoe kunnen mensen in het werkveld deze kinderen dan wel helpen? ‘Bewegen,’ is het simpele antwoord van Marissa. Natuurlijk weten we dat bewegen heel goed is, het houdt je brein fit, maar dankzij deze extra informatie maak je mensen nog bewuster van het waarom.
Fleur geeft als voorbeeld: ‘Het zelfstandig kunnen zitten is een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van de baby. Het is wel belangrijk om de zitontwikkeling niet te vroeg te gaan forceren met hulpjes. Dan beperken we de beweging van de baby. Baby’s zijn bij een normale ontwikkeling niet klaar om zelf te gaan zitten vóór zes maanden. Het is ook belangrijk om de baby niet steeds zelf in een zittende positie op de vloer te plaatsen. Hij weet dan niet hoe hij dat zelf moet doen en er is dan een groter risico dat het kruipen dan wordt overgeslagen. Geef de baby en de peuter zoveel mogelijk de vrijheid om te bewegen en te ontwikkelen. Dat heeft het brein nodig om goede en stevige verbindingen te leggen.’
Marissa vindt het heel goed dat de studenten nu ook wordt geleerd waarom die beweging goed is voor een kind. ‘Zij denken nu wel drie keer na voor ze een baby voor lange tijd in een stoeltje zetten.’
Marissa geeft deze leerstof al aan een aantal van haar studenten. ‘Ik heb een hele enthousiaste, vooruitstrevende klas. Ze zuigen de informatie op als sponzen. We wilden het eerst niet te veel over alle verschillende reflexen hebben, omdat we dachten dat dit te ingewikkeld was, maar niets blijkt minder waar. Ze vinden het heel interessant en willen er alles over leren.’
Marissa hoopt dat RMTi bekender zal worden in Nederland. ‘Wij denken dat het goed is om baby’s en peuters al vroeg te observeren en te screenen op de reflexen. Dit stelt je in staat om ze op jonge leeftijd de juiste ondersteuning te bieden voor een gezonde ontwikkeling en een fijne toekomst.’
Wil jij je verdiepen in reflexintegratie, dan kun je de opleidingen het beste in onderstaande volgorde volgen:
Als je alle 5 de modulen hebt gevolgd mag je jezelf RMTi Reflexintegratie Behandelaar noemen.
Kijk dan hier voor meer informatie: https://www.breincentrum.com/opleidingen/reflexintegratie-rmti/
